Historia kart płatniczych w Polsce

Karty płatnicze – jak to się zaczęło?

Sama idea karty płatniczej pojawiła się już ponad 100 lat temu, a pierwsze karty, które funkcjonowały w sposób zbliżony do tego, w jaki dzisiaj z nich korzystamy pojawiły się w Stanach Zjednoczonych około 1900 roku. Wówczas dzięki wykorzystaniu karty płatniczej dokonywało się potwierdzenie uprawnienia do odbioru zamówionego wcześniej towaru i zapisanie go w poczet kredytu danego klienta.
Do powszechnego użytku karty płatnicze weszły już ponad 50 lat temu. Oczywiście w ówczesnej Polskiej Republice Ludowej właściwie tylko obcokrajowcy dokonujący zakupów w nielicznych, wybranych punktach sprzedaży mogli się nimi posługiwać.

Karty płatnicze w Polsce

Akceptacja płatności realizowanych przy użyciu kart płatniczych rozwijała się w Polsce od lat 60. XX wieku. Do początku lat 90. akceptowane były głównie karty wydawane przez zagraniczne banki, którymi płacili turyści z Zachodu. Polskie banki nie wydawały kart. Sieć akceptacji była bardzo uboga – składały się na nią głównie miejsca odwiedzane przez zagranicznych gości np. ekskluzywne restauracje i hotele, a także takie sklepy jak Baltona, czy Pewex. W tamtym okresie, jedynym agentem obsługi kart płatniczych w kraju było Polskie Biuro Podróży ORBIS realizujące pełny zakres zadań związanych z autoryzacją i rozliczaniem transakcji.

Przełom

Rok 1990 był przełomowy dla polskiego rynku kartowego. Zmiany ustrojowe oraz reformy 1989 roku otworzyły nowe możliwości przed sektorem finansowym, w tym w szczególności bankowością i „raczkującym” w Polsce rynkiem kart płatniczych. Rozwiązania wypracowane przez lata na rynkach zachodnich, a także doświadczenia zagranicznych organizacji oraz międzynarodowe trendy w tym obszarze, zaczęły docierać do Polski tworząc fundamenty do budowy polskiego rynku kart płatniczych.

To właśnie w 1990r. z jednej strony VISA – międzynarodowa organizacja płatnicza, rozpoczęła na rynku polskim ekspansję podpisując z polskimi bankami pierwsze umowy na wydawnictwo kart pod swoją marką, z drugiej natomiast strony, ze struktur Polskiego Biura Podróży ORBIS, we współpracy z Bankiem Inicjatyw Gospodarczych BIG S.A., rozpoczęto budowę niezależnego centrum akceptacyjno-rozliczeniowego – spółki POLCARD (rozpoczęła działalność w styczniu 1991r.).
Pionierami na rynku wydawnictwa kart w Polsce były odpowiednio: w segmencie klienta biznesowego – Bank Inicjatyw Gospodarczych S.A., który już w 1991r. wydał pierwszą międzynarodową kartę płatnicza VISA Business, w segmencie klienta detalicznego – Bank Pekao S.A., który w 1993r. jako pierwszy wprowadził do swojej oferty kartę VISA Classic. W roku 1992r. POLCARD uruchomił pierwszy w Polsce terminal POS, a rok później wydał pierwszą krajową kartę płatniczą – kartę POLCARD.
Początkowo karty płatnicze miały niewielki udział w rynku usług finansowych, co wynikało m.in. z ubogiej oferty produktów i usług kartowych polskich banków, nierozwiniętej infrastruktury technicznej przeznaczonej do realizacji transakcji bezgotówkowych (nieliczne terminale POS, nieliczne bankomaty), niska dojrzałość technologiczna bankowości (dopiero pod koniec lat 90. XX wieku uruchomiono w Polsce usługi bankowości internetowej), a także niskiej świadomości o pieniądzu elektronicznym wśród klientów.

Pierwszy milion

Sukcesywnie kolejne banki angażowały się w rozwój rynku kartowego, natomiast technologia dojrzewała, umożliwiając wprowadzanie nowych produktów i usług. Już w 1996r. wydano milionową kartę płatniczą na polskim rynku, natomiast w roku 2000, polski rynek kart płatniczych obsługiwał już ponad 10 milionów sztuk „plastików”.
Kluczowe dla dalszego rozwoju rynku płatności bezgotówkowych, w tym dla rynku kartowego, było uruchomienie systemów bankowości internetowej, które wprowadziły bankowość w kraju na zupełnie nowe tory. To właśnie boom technologiczny początku XXI wieku spowodował, że prawie wszystkie polskie banki wydawały karty swoim klientom, a pieniądz elektroniczny zaczął odgrywać kluczową rolę w polskiej gospodarce.
W 2002r. wyemitowano w Polsce ponad 16 mln kart, natomiast wartość transakcji zrealizowanych za pomocą „plastików” przekraczała już 100mln złotych.
Przemiany rynku kart płatniczych oraz rozwój technologii płatności elektronicznych w Polsce i na świecie pozwoliły zbudować w Polsce kompetencje i doświadczenie w obszarze płatności bezgotówkowych. A obszar ten rósł w bardzo dynamicznym tempie, rozwijała się sieć punktów handlowo-usługowych wyposażonych w elektroniczne terminale POS, znacząco zwiększyła się liczba bankomatów zapewniając dostęp do gotówki 24h na dobę. Branża ewoluowała w zakresie technologii. W pierwszej dekadzie XXI wieku, olbrzymie znaczenie dla rynku kart płatniczych miał rozwój Internetu, a w szczególności usług bankowości internetowej.

Dynamiczny rozwój technologii sprawia, że pojawiają się coraz to nowe rodzaje kart płatniczych, obecnie na rynku możemy spotkać: karty z paskiem magnetycznym, karty chipowe (czyli z układem elektronicznym), karty zbliżeniowe (bezstykowe), karty wirtualne.

Powrót do Publikacji